Episode 75

Μια Ιταλίδα στην Κυψέλη. Τσιφόρος-Βασιλειάδης

Το θεατρικό έργο «Μια Ιταλίδα στην Κυψέλη» αποτελεί μία από τις πιο χαρακτηριστικές κωμωδίες του ελληνικού θεάτρου της δεκαετίας του 1960, δημιουργία του επιτυχημένου συγγραφικού διδύμου Νίκου Τσιφόρου και Πολύβιου Βασιλειάδη. Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή κατά τη διάρκεια της ακμής του ελληνικού λαϊκού θεάτρου, ενώ έγινε ευρύτερα γνωστό μέσω της κινηματογραφικής του μεταφοράς το 1968 από τη Φίνος Φιλμ, σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου, με πρωταγωνιστές τον Αλέκο Αλεξανδράκη και τη Μάρω Κοντού.

Υπόθεση και χαρακτήρες

Η υπόθεση του έργου βασίζεται στην επιστροφή του Αντώνη στην Ελλάδα μετά τις σπουδές του στην Ιταλία, φέρνοντας μαζί του την αγαπημένη του Μπιάνκα, Ελληνίδα που παριστάνει την Ιταλίδα, για να ξεγελάσουν την ξενομανή αδερφή του Τούλα. Η Τούλα, μια αυταρχική γυναίκα που ελέγχει την οικογενειακή περιουσία, αποτελεί έναν από τους πιο κωμικά υπερβολικούς και ταυτόχρονα ρεαλιστικούς χαρακτήρες της ελληνικής θεατρικής σκηνής. Η επιμονή της να απορρίπτει καθετί ελληνικό, λόγω προσωπικής απογοήτευσης από τον πρώτο της σύζυγο, είναι ο πυρήνας του κωμικού στοιχείου αλλά και κοινωνικής σάτιρας.

Ο Αντώνης είναι το σύμβολο της νεότερης γενιάς, μορφωμένος, αλλά εξαρτημένος οικονομικά και συναισθηματικά από την οικογένειά του, ενώ η Μπιάνκα είναι η γυναίκα που έρχεται να ανατρέψει τις προκαταλήψεις, με εξυπνάδα και τακτ. Ο Πολυκράτης, ο καταπιεσμένος σύζυγος της Τούλας, λειτουργεί ως ο καταλύτης για την πλοκή, δίνοντας πολλές φορές τον τόνο του χιούμορ με την παθητική και καρτερική του στάση.

Ιστορικό και κοινωνικό υπόβαθρο

Η δεκαετία του 1960 στην Ελλάδα ήταν μια περίοδος έντονης κοινωνικής μετάβασης. Η αστυφιλία, η μεταπολεμική φτώχεια και η αναζήτηση ενός «ευρωπαϊκού» τρόπου ζωής διαμόρφωσαν μια νέα κοινωνική πραγματικότητα. Το έργο σατιρίζει εύστοχα τη νεοελληνική ξενομανία και την επιφανειακή υιοθέτηση δυτικών προτύπων, χωρίς ουσιαστική κατανόηση ή εσωτερική αλλαγή. Η Κυψέλη, ένα από τα πρώτα αστικά προάστια της Αθήνας που αναπτύχθηκαν ραγδαία, γίνεται το ιδανικό σκηνικό για τη σύγκρουση παραδοσιακών και μοντέρνων αξιών.

Η δύναμη της σάτιρας και το μήνυμα του έργου

Μέσα από ξεκαρδιστικές σκηνές και έντονα υπερβολικούς διαλόγους, το έργο αποδομεί με χιούμορ τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής, ειδικά σε ό,τι αφορά το ρόλο της γυναίκας, τη σχέση με τη Δύση και τη δομή της οικογένειας. Το κοινό φεύγει από την παράσταση με ένα χαμόγελο αλλά και με ένα πικρό στοχασμό: μήπως τελικά προσπαθούμε υπερβολικά να μοιάσουμε στους άλλους, χάνοντας την ταυτότητά μας;

Η τελική αποδοχή της «Ιταλίδας» από την Τούλα έρχεται όχι επειδή αλλάζει ουσιαστικά άποψη, αλλά γιατί εντυπωσιάζεται από την επιφανειακή ευρωπαϊκή συμπεριφορά. Το ψέμα γίνεται εργαλείο για να καταρριφθεί η προκατάληψη — και αυτό το διφορούμενο μήνυμα είναι που προσδίδει βάθος στην κατά τα άλλα ανάλαφρη κωμωδία.

Οι συγγραφείς

Ο Νίκος Τσιφόρος και ο Πολύβιος Βασιλειάδης υπήρξαν από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής θεατρικής κωμωδίας. Ο Τσιφόρος, με πλούσιο έργο τόσο στο θέατρο όσο και στη λογοτεχνία, διακρίθηκε για την καυστική του ματιά και την αγάπη του για τους λαϊκούς χαρακτήρες. Ο Βασιλειάδης, με πιο θεατρική γραφή, αποτέλεσε το ιδανικό ταίρι του, προσφέροντας ισορροπία και σκηνική αρτιότητα. Μαζί, κατέγραψαν με μοναδικό τρόπο την ελληνική κοινωνία της εποχής τους, μέσα από έργα που γελούν, αλλά και προβληματίζουν.

«Μια Ιταλίδα στην Κυψέλη» παραμένει μια απολαυστική κωμωδία που διατηρεί την επικαιρότητά της. Με καλοσχηματισμένους χαρακτήρες, αιχμηρό χιούμορ και κοινωνική ευαισθησία, αποτελεί έναν καθρέφτη της ελληνικής νοοτροπίας του ’60 που, κατά περίεργο τρόπο, μοιάζει διαχρονική. Ο θεατής φεύγει γελώντας, αλλά και σκεπτόμενος πόσο βαθιά ριζωμένες είναι ακόμα οι αντιφάσεις της νεοελληνικής ταυτότητας.

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:

https://www.facebook.com/angeligeorgia

Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί: