Episode 79
Δωδέκατη Νύχτα-William Shakespeare
Δωδέκατη νύχτα του Σαίξπηρ
Η «Δωδέκατη Νύχτα» (Twelfth Night) είναι μια από τις πιο δημοφιλείς και διαχρονικές κωμωδίες του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Το έργο, γεμάτο χιούμορ, παρεξηγήσεις, μεταμφιέσεις και ερωτικές περιπλοκές, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ελισαβετιανής κωμωδίας, που συνδυάζει το κωμικό στοιχείο με τη βαθύτερη ανθρώπινη ψυχογραφία. Η πρώτη γνωστή παράστασή του δόθηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1602 στο Middle Temple Hall στο Λονδίνο, πιθανότατα όμως είχε ήδη παιχτεί νωρίτερα κατά τη διάρκεια της γιορτής της Δωδέκατης Νύχτας, που σηματοδοτεί το τέλος των Χριστουγέννων.
Υπόθεση
Η πλοκή εκτυλίσσεται στη φανταστική χώρα της Ιλλυρίας και ξεκινάει με ένα ναυάγιο. Η Βιόλα, μία νεαρή γυναίκα, σώζεται και, πιστεύοντας πως ο δίδυμος αδελφός της Σεμπάστιαν έχει πνιγεί, μεταμφιέζεται σε αγόρι με το όνομα «Καισάριος» για να προστατευτεί. Στην υπηρεσία του Δούκα Ορσίνο, η Βιόλα έρχεται αντιμέτωπη με μια σειρά από ερωτικές παρεξηγήσεις: ο Ορσίνο είναι ερωτευμένος με την κόμισσα Ολίβια, η οποία όμως ερωτεύεται τον «Καισάριο», αγνοώντας πως είναι γυναίκα. Παράλληλα, ο Σεμπάστιαν επιστρέφει ζωντανός, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση. Το έργο κορυφώνεται με αποκαλύψεις, επανασυνδέσεις και ευτυχισμένες καταλήξεις.
Χαρακτήρες και σκιαγράφηση
Η Βιόλα είναι ένας από τους πιο συμπαθείς και πολύπλευρους γυναικείους χαρακτήρες του Σαίξπηρ. Εξυπνάδα, ευαισθησία και γενναιότητα την χαρακτηρίζουν, και μέσα από τη μεταμφίεση της αποκαλύπτεται η ρευστότητα της ταυτότητας και των κοινωνικών ρόλων. Ο Ορσίνο είναι ένας ρομαντικός και κάπως εγωκεντρικός δούκας, ενώ η Ολίβια παρουσιάζεται ως δυναμική αλλά και επιρρεπής στο πάθος. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στον γελωτοποιό Φέστε, που με το πνεύμα και τη σοφία του λειτουργεί ως φωνή λογικής μέσα στο χάος της κωμωδίας. Ο Μαλβόλιο, υπηρέτης της Ολίβια, αποτελεί ένα τραγικωμικό πρόσωπο, θύμα μιας φάρσας που φτάνει στα όρια της σκληρότητας. Η συμπεριφορά των υπόλοιπων χαρακτήρων προς αυτόν δίνει αφορμή για προβληματισμό σχετικά με τα όρια του γέλιου και της κοινωνικής εκδίκησης.
Ιστορικό και κοινωνικό υπόβαθρο
Η «Δωδέκατη Νύχτα» γράφτηκε στην αυγή του 17ου αιώνα, εποχή μεγάλης πολιτιστικής άνθησης στην Αγγλία. Οι μεταμφιέσεις και οι ανατροπές των φύλων δεν ήταν ξένες για το κοινό της εποχής, καθώς οι γυναικείοι ρόλοι υποδύονταν από άνδρες ηθοποιούς. Το έργο ενσωματώνει την αποκριάτικη διάθεση και τη διάσπαση των κοινωνικών κανόνων, χαρακτηριστικά της γιορτής των Φώτων (Twelfth Night). Παράλληλα, η Ιλλυρία παρουσιάζεται ως ένας φαντασιακός τόπος, χώρος ελευθερίας αλλά και σύγχυσης, όπου όλα μπορούν να συμβούν.
Το έργο στην Ελλάδα
Η «Δωδέκατη Νύχτα» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα, σε μεταφράσεις που μετέφεραν το πνεύμα του Σαίξπηρ στο ελληνικό κοινό. Έκτοτε έχει ανέβει σε πολλές παραστάσεις, τόσο σε πιο κλασικές όσο και σε πιο μοντέρνες εκδοχές. Το έργο εξακολουθεί να συγκινεί και να ψυχαγωγεί, χάρη στην αιώνια θεματολογία του για τον έρωτα, την ταυτότητα και την ανθρώπινη ανοησία.
Η εμπειρία του θεατή
Ο θεατής φεύγει από την παράσταση γεμάτος χαμόγελο, αλλά και με μια ελαφριά μελαγχολία – ένα γνώρισμα των καλύτερων κωμωδιών του Σαίξπηρ. Το γέλιο συχνά γεννιέται από τον πόνο και την παρεξήγηση, και η λύση έρχεται μόνο αφού περάσουμε από μια σειρά συναισθηματικών δοκιμασιών. Η «Δωδέκατη Νύχτα» δεν είναι απλώς μια φαρσοκωμωδία· είναι μια γιορτή της ανθρώπινης εμπειρίας.
Ο συγγραφέας
Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ (1564–1616) θεωρείται ο σπουδαιότερος δραματουργός όλων των εποχών. Το έργο του αγγίζει διαχρονικά θέματα όπως ο έρωτας, η φιλοδοξία, η εξουσία και η ταυτότητα. Με εξαιρετική δεξιοτεχνία στη γλώσσα και τη δραματουργία, δημιούργησε χαρακτήρες που παραμένουν ζωντανοί και συγκινούν βαθιά ακόμη και μετά από αιώνες. Η «Δωδέκατη Νύχτα» είναι ένα από τα πιο ανάλαφρα και ταυτόχρονα πιο πλούσια σε συναισθηματική νοημοσύνη έργα του.
Η ιστοσελίδα μου
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
