Episode 188

🎭 Θείος Όνειρος Γρηγόριος Ξενόπουλος -Όνειρα εναντίον Πρόσωπα, Η Κωμωδία της Καρδιάς

🎬 Υπόθεση & Χαρακτήρες

Στην καρδιά της πλοκής, η Νικολία (στο κείμενο συχνά «Γλαύκη» ή «Λουκία») είναι μια νέα γυναίκα που διψά για ειλικρινή έρωτα. Ερωτευμένη με τον Φώτη (ή Νικία), συγκρούεται με τις αντιρρήσεις της αντιπροσωπευτικής φιγούρας της κοινωνικής πίεσης — της μητέρας, κυρίας Κατερίνας. Εκεί έρχεται η παρέμβαση του θείου Ονείρου, ενός μεγαλύτερου σε ηλικία αλλά γλυκύτατου ανθρώπου, ο οποίος αντιτίθεται στο συμφέρον και λειτουργεί ως καταλύτης για την ισορροπία ανάμεσα στην αγάπη και το κοινωνικό καθήκον. 👉 Οι χαρακτήρες είναι καρικατούρες της κοινωνίας: η μητέρα ως φιλοχρήματος τύραννος, η κόρη ως νεανική επανάσταση, και ο θείος Όνειρος ως ο μεσολαβητής που φιλοσοφεί, κλείνοντας το μάτι στην κατεστημένη τάξη. Ο Ξενόπουλος χτίζει ένα ψυχογράφημα απλό αλλά διεισδυτικό, όπου η αγάπη επιβεβαιώνει την ύπαρξη και απελευθερώνει το είναι.

📚 Ιστορικό Πλαίσιο

Το έργο γράφεται στη δύσκολη δεκαετία του 1930, όπου η Ελλάδα καταβυθίζεται στη φτώχεια, το φιλοχιτλερικό ξύπνημα και την ηθική αναστάτωση. Ο συγγραφέας, γέννημα θρέμμα στην αστική Ζάκυνθο και με ρίζες στην Πόλη, συνδυάζει την ψυχογραφική αφήγηση με την τυπολογία των κοινωνικών σχέσεων. Η κωμωδία αυτή τοποθετείται σε ένα αστικό περιβάλλον όπου οι παλιοί θεσμοί συγκρούονται με νέες φιλοσοφίες — χωρίς καμία ανατροπή, αλλά με διάθεση συναισθηματικής συμφιλίωσης.

🎭 Παραγωγή & Διεθνής Πρεμιέρα

Η πρώτη παράσταση, ως μονόπρακτη κωμωδία, ανέβηκε στις 19–27 Μαρτίου 1932 στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (Κτήριο Τσίλλερ, Αθήνα) σε σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη, σκηνικά από Κλεόβουλο Κλώνη και ενδυματολόγο τον Αντώνη Φωκά Συνοδεύτηκε από έρευνες στο φιλόδοξο πρόγραμμα του συνδυασμού τραγωδίας (+Αγαμέμνων) & κωμωδίας. Λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του 1933, ακολούθησε περιοδεία στην Πάτρα. Δεν βρέθηκαν στοιχεία για παράσταση στο εξωτερικό, υποδεικνύοντας πως η μόνο γνωστή πρώτη ήταν στην Ελλάδα, ενώ ενδέχεται να παίχτηκε εκτός χώρας σε σύντομες αποσπασματικές αναγνώσεις, αλλά δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένες πηγές.

🎭 Αντίληψη Θεατή – Έξοδος από την Παράσταση

Ο θεατής φεύγει από την αίθουσα με ανάλαφρη καρδιά, εμπλουτισμένος με μια ήρεμη πεποίθηση: η κοινωνική πίεση μπορεί να καταρρεύσει αν η ειλικρινής αγάπη βρει τους σύγχρονους συμμάχους της — ακόμα κι αν αυτοί εμφανίζονται με μορφή «θείου Ονείρου». Η παράσταση δεν διεκδικεί το βάδισμα του δράματος με υψηλή τεχνική· προσφέρει απλότητα χωρίς ελαττώματα, αστικό χαρακτήρα με ανθρωπιστική ζεστασιά, και στην έξοδο, ένας θεατής νιώθει ότι είδε τους καθρέφτες του καθημερινού κόσμου να πλέκονται γύρω από το λυτρωτικό γέλιο.

Η ανάμνηση του θείου Όνειρου, του καλού προσώπου που ενθαρρύνει την αγάπη παρά τα στερεότυπα, γίνεται ένας μικρός θησαυρός αισιοδοξίας.

🌟 Σχετικά με τον Συγγραφέα

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος (9 Δεκεμβρίου 1867 – 14 Ιανουαρίου 1951) ήταν πολυγραφότατος: δημοσιογράφος, μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, ιδρυτής της Νέας Εστίας, και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Έγραψε πάνω από 46 θεατρικά και δεκάδες μυθιστορήματα, διερεύνησε τον αστικό ρεαλισμό και ανέπτυξε ένα δημοφιλές ύφος που προσέγγιζε κοινό και αισθητική. Παρά τις κατηγορίες για διείσδυση σε «λαϊκές» απαιτήσεις, το έργο του επέδειξε έντονη συνείδηση κοινωνικής ευθύνης και ανθρωπιστικής διάθεσης .

🎯 Τι Κερδίζει ο Θεατής

• Απολαυστικό, χαμηλόπρεπο ψυχογράφημα χωρίς δραματικούς κραδασμούς.

• Κωμική ανακούφιση μ’ έναν απόηχο στοχασμού: η αγάπη κερδίζει αλλά δεν αγνοεί την κοινωνία.

• Ρεαλιστική εικόνα της Ελλάδας των ‘30s: απαίτηση για ασφάλεια, πίεση και ανθρωπιά.

• Ένα «όνειρο» που λειτουργεί ως καθρέφτης των νεωτερικών ελπίδων, χωρίς να ωραιοποιεί.

📝 Κριτική Ετυμηγορία

Ο «Θείος Όνειρος» είναι ένα πολύτιμο έργο γήινης σοφίας, που δοκιμάζει τη θρυμματισμένη σκέψη της εποχής του, έτοιμο να διδάξει πως δεν χρειάζονται θεαματικές επαναστάσεις για να αλωθεί η καρδιά. Με μια αυτοσυγκράτηση — σχεδόν αντι-μελόδραμα — και ένα στυλ που «λέει τα πράγματα με το όνομά τους» (όπως θα το ήθελε η συλλογική μας παράδοση), δείχνει ότι ο Ξενόπουλος μπορεί να μιλάει με το κοινό με την ίδια ευγένεια και σοφία που έπρεπε πάντα να διακοσμεί την τέχνη.

Εν κατακλείδι, ένας θεατρικός θησαυρός που αν και επειγόντως σύγχρονος στη στάση απέναντι στις ανθρώπινες σχέσεις, παραμένει στιβαρά συνδεδεμένος με την παράδοση που ο ίδιος θαύμαζε. Και, μην ξεχνάμε, ένας «θείος» που δεν ονειρεύεται κατακτήσεις αλλά δώρα: την αγάπη και την κατανόηση.

🌟 Angeli Georgia – Storyteller of Light

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:

https://www.facebook.com/angeligeorgia