Episode 187

🎭 Η Ώρα της Μητέρας John Boynton Priestley . Όταν η Καρδιά Αλλάζει Ρολόι 🎭

🎬 Εισαγωγή: Ένα ξεχασμένο διαμάντι

Υπάρχουν θεατρικά έργα που δεν χρειάζονται κραυγές για να κάνουν τον θεατή να σιωπήσει. Δεν έχουν θορυβώδη φινάλε, δεν βασίζονται στη θεατρικότητα της καταστροφής, αλλά στον ψίθυρο του ανθρώπινου πόνου. Ένα τέτοιο έργο είναι η «Ώρα της Μητέρας» (The Mother’s Hour) του σπουδαίου Βρετανού συγγραφέα John Boynton Priestley, ενός μαέστρου του χρόνου και της συνείδησης. Μολονότι το έργο παραμένει σχετικά άγνωστο, είναι ένας λυρικός μονόλογος πένθους και αποκάλυψης, μια ωδή στη μνήμη, στην ενοχή, και στη βαθιά αφοσίωση του μητρικού δεσμού.

👩‍👧 Υπόθεση: Ένα παιχνίδι με πόνο και εξουσία

Σιωπές πιο δυνατές απ' τον λόγο. Σε ένα σαλόνι γεμάτο σκιάσεις και αναμνήσεις, μια γυναίκα – μητέρα – περιμένει. Ή, καλύτερα, αφουγκράζεται. Το έργο διαδραματίζεται κυρίως στο εσωτερικό της ψυχής της. Το παιδί της έχει πεθάνει. Ή μήπως χάθηκε; Μήπως εγκατέλειψε το σπίτι για να ζήσει μια ζωή που εκείνη δεν ήθελε; Μέσα από ένα είδος μεταφυσικού διαλόγου με τον ίδιο τον χρόνο, η Μητέρα ζωντανεύει μνήμες, συναισθήματα, σκιές. Η ώρα της μητέρας είναι η ώρα που όλα αποκαλύπτονται χωρίς να ειπωθούν.

Το έργο Mother’s Day (ελληνικός τίτλος: Η Ώρα της Μητέρας) του J.B. Priestley παρουσιάστηκε γύρω στο 1950–1953, ως σατιρική κωμωδία μίας πράξης. Η κεντρική ηρωίδα, η κα. Annie Pearson, υποφέρει από τη γενικότερη αδιαφορία της οικογένειάς της — σύζυγος, κόρη Doris και γιος Cyril την εκμεταλλεύονται ως δωρεάν οικιακή βοηθό. Σε παράξενο παιχνίδι εξουσίας και μεταμόρφωσης, η γειτόνισσα, κα. Fitzgerald, μαθαίνει από ένα ανατολικό μυστικιστή την τέχνη της «ανταλλαγής προσωπικοτήτων». Δίδοντας ζωή στην ιδέα αυτή, επιβάλλει στην Annie να φορέσει προσωρινά το σιδερένιο προσωπείο της αυστηρής εξουσίας — και το αποτέλεσμα είναι μια οικογενειακή έγερση, που φέρνει τον σεβασμό. 🕰️

👥 Χαρακτήρες: Από σιωπή σε φωνή, από φόβο σε αυτοπεποίθηση

• Κα. Annie Pearson: Η καρδιά στην οικογενειακή ρουτίνα, γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Αυτή η εσωτερική παγίδα την καθιστά ιδανικό στόχο για μεταμόρφωση.

• Κα. Fitzgerald: Ένας δυνατός, ανεξάρτητος αντίποδας. Μέσω της μαγικής ανταλλαγής, αναλαμβάνει την «τιμωρία» της οικογένειας και διδάσκει την Annie πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό της .

• Η οικογένεια Pearson (σύζυγος, κόρη και γιος): Αντιπροσωπεύουν την παθητική εκμετάλλευση. Ο Cyril και η Doris αντιστέκονται στην αλλαγή, ενώ ο σύζυγος προσκολλάται στην επικράτηση πάνω στη δουλειά της γυναίκας του. Όλοι τους σηκώνουν προσωρινά... τη μάσκα.

Δεν πρόκειται για ρεαλιστικό θέατρο. Η «Ώρα της Μητέρας» θυμίζει Beckett, αλλά με βρετανικό λυρισμό. Η γραφή είναι εσωτερική, σχεδόν ψαλμωδική.

📚 Υπόβαθρο εποχής & Ιστορικά στοιχεία

Ο John B. Priestley γράφει με την πικρή σοφία ενός ανθρώπου που γνώρισε τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τις απώλειες και τα υπαρξιακά τραύματα του 20ού αιώνα. Το έργο φαίνεται να ανήκει στα μεταγενέστερα του έργα, εκείνα όπου το πνευματικό στοιχείο υπερισχύει του πολιτικού. Ο θάνατος, το πένθος, η μνήμη – κεντρικά θέματα σε μια μεταπολεμική κοινωνία που χτίζει τάφους και ξαναμαθαίνει την τρυφερότητα με πόνο. Το έργο γράφτηκε και παρουσιάστηκε στη μεταπολεμική Βρετανία (1950–53), όπου η οικογενειακή δομή άλλαζε, αλλά το πατριαρχικό μοντέλο παρέμενε κυρίαρχο. Η μητέρα ήταν αφανής εργαζόμενη, αόρατη αλλά απαραίτητη — σαν το νερό μιας βρύσης. Η διήγηση του Priestley, με τόλμη, ξεσκίζει τα κοινωνικά στερεότυπα δείχνοντάς πως η εξουσία μπορεί να είναι τόσο καθημερινή όσο ένα τραπέζι γεμάτο από τα ψίχουλα που άλλοι μοιράζονται.

🎭 Πρώτες Παραστάσεις: Αγγλία και Ελλάδα

Η πρωτότυπη σκηνική εκτέλεση Πρώτη στην Αγγλία έγινε το 1953 (συνέχεια), πιθανώς από τη S. French. Οι ελληνικές παραστάσεις δεν έχουν πλήρη τεκμηρίωση, αλλά το θέμα σίγουρα είχε απήχηση σε ελληνικά αμφιθέατρα του ’60–’70, ιδίως σε ραδιοφωνικά θεατρικά, όπως συνέβη και με άλλα έργα του Priestley.

💡 Τι αποκομίζει ο θεατής;

Ο θεατής αποχωρεί από την «Ώρα της Μητέρας» χωρίς να ξέρει αν είδε δράμα ή ποίημα. Χωρίς κραυγές, χωρίς φώτα, χωρίς επίλογο. Κι όμως, η ψυχή του είναι γεμάτη. Το έργο λειτουργεί ως καθρέφτης: ποιος δεν έχει βιώσει μια απώλεια, μια στιγμή που ο χρόνος σταμάτησε και η σιωπή έγινε πιο ηχηρή από κάθε λέξη; Είναι μια παράσταση για όσους νιώθουν – και δεν ντρέπονται γι’ αυτό. Ο θεατής γελά πρώτα με την εκκεντρική «μαγική» λύση. Μετά σκέφτεται — μπορεί να γίνει ηχηρό αυτό που πριν ήταν σιωπηλό; Η Annie δεν ζητά εξουσία. Ζητά σεβασμό. Η φωνή της αντηχεί όταν μάθει να λέει «όχι» χωρίς επιθετικότητα. Και αυτή η φωνή γίνεται τόσο ισχυρή όσο μια αλλαγή προσωπικοτήτων — παιδαγωγικό και ψυχαγωγικό δώρο.

💼 Συγγραφέας: John Boynton Priestley (1894–1984)

Γνωστός ως J.B. Priestley, ήταν νοτιο-αγγλικής καταγωγής, πολυγραφότατος συγγραφέας, κριτικός και κοινωνικός σχολιαστής. Τα έργα του, συχνά βάσει της «θεωρίας του χρόνου», διερευνούν αλληλοσυνδεόμενα παρόντα, παρελθόν και μέλλον. Μετά τον Β' Παγκόσμιο, χρησιμοποιούσε το θέατρο ως εργαλείο κοινωνικού σχολιασμού και πολιτικής παρέμβασης (επηρεάζοντας ακόμα και το βρετανικό κράτος πρόνοιας).

🎭 Η μαγεία και η ηθική: Το θεατρικό αποτέλεσμα

Η συνάντηση μιας μαγικής λύσης (ανταλλαγή προσωπικοτήτων) με την απτή καθημερινή δυστυχία προκαλεί εκκωφαντικό γέλιο — και μετά ανόθευτη αυτοκριτική: πόσο πολύ αφήνουμε να ορίζονται οι ζωές μας από αυτό που θεωρούμε «φυσικό στη θέση μας»; Ο Priestley συνδυάζει την κωμωδία με το κοινωνικό μήνυμα: η υπεράσπιση του σεβασμού ξεκινά από τη φωνή μέσα μας.

🚶‍♀️ Η αίσθηση του θεατή φεύγοντας

Μπορεί να φέρει ένα μειδίαμα — όμως υπόλευκο και δίκοπο. Γελάει με τον μαγικό ρεαλισμό, αλλά παίρνει απόφαση ότι η αλλαγή της σχέσης δεν έρχεται με ξόρκια, αλλά με σταθερή φωνή. Η Annie μπορεί να μην κρατήσει το μονοπώλιο της αυθεντίας, αλλά κατέχει πλέον ...τη δική της θέση.

🌟 Επίλογος

«Η Ώρα της Μητέρας» δεν είναι ώρα στο ρολόι. Είναι μια ώρα της ζωής που όλοι κάποτε θα ζήσουμε. Μια συνάντηση με τη μνήμη, την απώλεια, την αγάπη, την ενοχή – και τελικά με τη συγχώρεση. Δεν είναι ένα εύκολο έργο. Δεν είναι καν ένα “ευχάριστο” έργο. Είναι όμως αναγκαίο. Για όποιον έχει αγαπήσει. Για όποιον έχει αποχωριστεί. Για όποιον ακόμη θυμάται.

✨ Angeli Georgia – Storyteller of Light

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:

https://www.facebook.com/angeligeorgia