Episode 160
🎭 Ο Δολοφόνος Σκότωνε τα Μεσάνυχτα του Τζων Ντίκσον Καρ
Όταν το ρολόι χτυπά δώδεκα, κάτι αλλάζει. Οι λέξεις βαραίνουν, οι σκιές μεγαλώνουν και η πραγματικότητα λυγίζει μπροστά στο μυστήριο. Το θεατρικό αυτό έργο του Καρ μάς βάζει μέσα σε έναν κλειστό, σχεδόν ασφυκτικό μικρόκοσμο: ένα γαμήλιο πάρτι που εξελίσσεται σε αίθουσα ανακρίσεων, και μια κοινωνική τελετή που μεταμορφώνεται σε τελετή αίματος.
🕰 Υπόθεση: Τρεις φόνοι και ένα ρολόι
Το έργο ξεκινά μέσα σε έναν εορταστικό, σχεδόν ευφορικό τόνο: ο γάμος ενός νέου άνδρα με μια γοητευτική γυναίκα. Λίγες ώρες αργότερα, ο γαμπρός βρίσκεται μαχαιρωμένος στον χώρο της δεξίωσης. Ώρα θανάτου: μεσάνυχτα ακριβώς. Το ρολόι λειτουργεί όχι μόνο ως μηχανισμός πλοκής, αλλά και ως ψυχολογικό τέχνασμα – κάθε νύχτα που πλησιάζουν τα μεσάνυχτα, ο θεατής νιώθει τον κλοιό να σφίγγει. Ο φόνος αυτός, όμως, είναι μόνο η αρχή. Ένα δεύτερο θύμα, μαχαιρωμένο και πάλι, όταν το ρολόι σημαίνει μεσάνυχτα, και στη συνέχεια ένα τρίτο πτώμα, κλιμακώνουν τη σύγχυση. Η αστυνομία βρίσκεται μπροστά σε ένα αίνιγμα από εκείνα που ο Τζων Ντίκσον Καρ ήξερε να χτίζει με μαεστρία: εγκλήματα σε κλειστούς χώρους, πολλοί ύποπτοι με ισχυρό κίνητρο, και ένας αόρατος δολοφόνος που εμφανίζεται μόνο την ώρα που όλα σιωπούν.
👥 Χαρακτήρες: Μάσκες και παραμορφωμένοι καθρέφτες
Ο Καρ δεν πλάθει ψυχογραφήματα με λεπτομέρεια· δημιουργεί χαρακτήρες-ύποπτους, που σταδιακά γίνονται χαρακτήρες-θύματα ή θύτες. Ο καθένας έχει κάτι να κρύψει: μια παλιά ερωτική ιστορία, έναν οικονομικό εκβιασμό, μια ενοχή που δεν ειπώθηκε. Όλοι φαίνονται ένοχοι, και όλοι είναι, με τον τρόπο τους.
Ξεχωρίζει η γυναίκα «χαλαρών ηθών», όχι ως φτηνή φιγούρα, αλλά ως η μοιραία δύναμη που ενεργοποιεί τα πάθη, τα ψέματα και την αποκάλυψη. Παίζει ρόλο-κλειδί, όχι μόνο γιατί γνωρίζει, αλλά γιατί δεν ξεχνά. Το μυστήριο συχνά δεν βρίσκεται στο "ποιος σκότωσε", αλλά στο "ποιος δεν τόλμησε να σκοτώσει όταν είχε λόγο".
🕰 Υπόβαθρο και εποχή
Το έργο ανήκει στο είδος που οι Βρετανοί αποκαλούν “locked room mystery”, δηλαδή το αίνιγμα του κλειδωμένου δωματίου – υπόθεση όπου ο φόνος γίνεται υπό συνθήκες που δείχνουν αδύνατες, σχεδόν υπερφυσικές.
Ο Τζων Ντίκσον Καρ υπήρξε μετρ του είδους, μαζί με τον Αγκάθα Κρίστι και τον Έλλερι Κουίν. Αν και Αμερικανός, έγραψε με ύφος βαθιά αγγλοσαξονικό, με έντονα γοτθική ατμόσφαιρα και υπαινιγμούς παραφυσικού, ακόμη και όταν το τέλος πάντα εξηγεί τα πάντα με λογική. Η θεματολογία του –πάθη, φόνοι, μεταμφιέσεις, διπλή ταυτότητα– είναι γέννημα μιας κοινωνίας που χάνει την εμπιστοσύνη στον ορθολογισμό. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το θέατρο (και η αστυνομική λογοτεχνία) γίνονται χώροι εκφόρτισης υπαρξιακής ανησυχίας.
🔪 Η σκηνική ένταση: Θρίλερ ή ψυχογράφημα;
Η σκηνική γραφή του έργου δανείζεται δομές κινηματογραφικές. Κάθε σκηνή τελειώνει με ένα ερώτημα. Κάθε στροφή της πλοκής πυκνώνει την ατμόσφαιρα. Οι σιωπές είναι πολύτιμες – γιατί μέσα τους μπορεί να υπάρχει το επόμενο θύμα.
Η σκηνοθεσία οφείλει να παίξει με τους φωτισμούς, τα ηχητικά εφέ (οι χτύποι του ρολογιού!), τις απότομες αλλαγές ρυθμού. Δεν είναι δράμα· είναι παιχνίδι τρόμου και μυστηρίου, με έντονο σασπένς. Ο θεατής δεν αναρωτιέται μόνο «ποιος είναι ο δολοφόνος», αλλά κυρίως «πότε θα ξανασκοτώσει».
💭 Τι αποκομίζει ο θεατής;
Φεύγει με κομμένη την ανάσα. Στο τέλος, όλα εξηγούνται – και ο δολοφόνος αποκαλύπτεται, αλλά το συναίσθημα δεν είναι ανακούφιση. Είναι μια ψυχική κόπωση, σχεδόν σωματική, από την ένταση και τις διαρκείς υποψίες. Και αυτό είναι η νίκη του θεάτρου. Ο Καρ καταφέρνει κάτι μοναδικό: το κοινό δεν ταυτίζεται με κάποιον χαρακτήρα – ταυτίζεται με την αμφιβολία. Για μιάμιση ώρα, ο καθένας μέσα στην αίθουσα γίνεται ερευνητής, ύποπτος και θύμα ταυτόχρονα.
✍️ Ο συγγραφέας: Τζων Ντίκσον Καρ
Ο John Dickson Carr (1906–1977) ήταν Αμερικανός συγγραφέας που έγραψε σχεδόν αποκλειστικά «αγγλικού τύπου» αστυνομικά μυθιστορήματα, κυρίως με τη φιγούρα του δαιμόνιου ερευνητή Dr. Gideon Fell. Ήταν ο μάστορας της ατμόσφαιρας, του απρόβλεπτου, του «πώς έγινε», περισσότερο κι απ’ το «ποιος το έκανε». Το θέατρό του, αν και λιγότερο γνωστό από τα μυθιστορήματά του, διατηρεί το ίδιο στοιχείο του λαβυρίνθου και της σκιάς – και αποτελεί πρόκληση για κάθε σκηνοθέτη που τολμά να κάνει το κοινό να κρατάει την ανάσα του.
Η ιστοσελίδα μου
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
