Episode 37

Η ανθρώπινη φωνή Έλλη Λαμπέτη Ζαν Κοκτώ

Κριτική για το θεατρικό έργο "Ανθρώπινη Φωνή" του Ζαν Κοκτώ

Το θεατρικό έργο Ανθρώπινη Φωνή (La Voix Humaine) του Ζαν Κοκτώ αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά μονοδράματα της παγκόσμιας δραματουργίας. Το έργο, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1930 στο Παρίσι, είναι μια βαθιά συναισθηματική και ψυχολογικά έντονη αφήγηση για τον πόνο της εγκατάλειψης και τη μοναξιά. Στην Ελλάδα, το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά το 1955, γοητεύοντας το κοινό με την ένταση και την ειλικρίνειά του.

Υπόθεση του έργου

Η Ανθρώπινη Φωνή αποτελεί έναν μονόλογο που παρακολουθεί μια γυναίκα (η ηρωίδα δεν κατονομάζεται), η οποία μιλά στο τηλέφωνο με τον πρώην εραστή της. Η συνομιλία τους είναι η τελευταία πριν από τον οριστικό χωρισμό, και ο θεατής γίνεται μάρτυρας της σταδιακής συναισθηματικής της κατάρρευσης. Καθώς το έργο εξελίσσεται, η γυναίκα προσπαθεί να διατηρήσει την αξιοπρέπειά της, όμως η απελπισία, η απόγνωση και η ανάγκη της για αγάπη την οδηγούν σε μια εσωτερική πάλη με τον εαυτό της. Το τηλέφωνο λειτουργεί ως ένα δραματουργικό μέσο που αποκαλύπτει τον ψυχισμό της και μετατρέπει τη σκηνή σε ένα τοπίο ανθρώπινης οδύνης.

Οι χαρακτήρες και η σκιαγράφησή τους

Το έργο έχει έναν και μόνο χαρακτήρα, τη Γυναίκα. Είναι μια φιγούρα που αντιπροσωπεύει την εγκαταλελειμμένη ερωμένη, την ανθρώπινη ψυχή που αγωνίζεται να διατηρήσει μια ελπίδα επικοινωνίας, ακόμη και όταν όλα καταρρέουν. Ο Κοκτώ σκιαγραφεί έναν χαρακτήρα βαθιά συναισθηματικό, εύθραυστο αλλά ταυτόχρονα δυνατό, που μάχεται με την αγωνία του αποχωρισμού.

Η παρουσία του Άντρα είναι μόνο έμμεση – δεν τον βλέπουμε, δεν τον ακούμε, όμως η σκιά του κυριαρχεί στο έργο. Εκπροσωπεί τον αδιάφορο εραστή, τον άνθρωπο που έχει ήδη προχωρήσει μπροστά, αφήνοντας πίσω του συντρίμμια.

Ιστορικό και κοινωνικό υπόβαθρο

Το έργο γράφτηκε το 1930, μια εποχή όπου οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις –συμπεριλαμβανομένης της ευρείας χρήσης του τηλεφώνου– άρχισαν να αλλάζουν τον τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων. Η εισαγωγή του τηλεφώνου στη δραματουργία του Κοκτώ αντικατοπτρίζει αυτή τη νέα πραγματικότητα: ένα μέσο που ενώνει και ταυτόχρονα απομονώνει.

Παράλληλα, η εποχή του Μεσοπολέμου, με τις κοινωνικές αναταραχές και τις ριζικές αλλαγές στις σχέσεις των δύο φύλων, καθιστά την Ανθρώπινη Φωνή ιδιαίτερα επίκαιρη. Η γυναίκα του έργου συμβολίζει μια ολόκληρη γενιά γυναικών που αγωνίζονται να απεγκλωβιστούν από τις πατριαρχικές δομές, αλλά παραμένουν δέσμιες των συναισθημάτων τους.

Τι αποκομίζει ο θεατής

Ο θεατής της Ανθρώπινης Φωνής βιώνει μια συγκλονιστική εμπειρία. Η ερμηνεία της ηθοποιού είναι το κλειδί για την επιτυχία του έργου, καθώς καλείται να μεταδώσει όλο το εύρος των συναισθημάτων – από την ελπίδα μέχρι την απόγνωση, από τη στοργή μέχρι την αυτοκαταστροφή. Το έργο λειτουργεί ως καθρέφτης της ανθρώπινης ψυχής, αποκαλύπτοντας τη βαθιά ανάγκη για επικοινωνία και τη μοναξιά που συχνά συνοδεύει τον έρωτα.

Η πρώτη παράσταση και η πορεία του έργου

Η Ανθρώπινη Φωνή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1930, με πρωταγωνίστρια τη Berthe Bovy. Από τότε, το έργο έχει γνωρίσει αμέτρητες αναβιώσεις, με σημαντικές ηθοποιούς να αναλαμβάνουν τον ρόλο, όπως η Άννα Μανιάνι και η Σοφία Λόρεν σε κινηματογραφικές και θεατρικές διασκευές. Στην Ελλάδα, το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1955 και έχει ανέβει πολλές φορές, με σπουδαίες ερμηνείες που άφησαν το στίγμα τους στη θεατρική σκηνή.

Η αίσθηση του θεατή φεύγοντας από την παράσταση

Η Ανθρώπινη Φωνή είναι ένα έργο που αφήνει τον θεατή συγκλονισμένο. Η αίσθηση της αποξένωσης, η αβάσταχτη ανάγκη για επικοινωνία και η απογοήτευση του ανεκπλήρωτου έρωτα δημιουργούν ένα φορτισμένο συναισθηματικό τοπίο. Το έργο δεν προσφέρει λύτρωση, αλλά αντίθετα αφήνει έναν υπαρξιακό πόνο που μένει χαραγμένος στη μνήμη του θεατή.

Λίγα λόγια για τον Ζαν Κοκτώ

Ο Ζαν Κοκτώ (1889-1963) υπήρξε ένας από τους πιο πολυσχιδείς δημιουργούς του 20ου αιώνα. Ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και εικαστικός, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στη γαλλική και παγκόσμια τέχνη. Το έργο του χαρακτηρίζεται από σουρεαλιστικά στοιχεία, έντονο λυρισμό και μια βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης ψυχής. Η Ανθρώπινη Φωνή είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του έργα, συνδυάζοντας την ευαισθησία της ποίησης με την αμεσότητα του θεάτρου.

Συμπέρασμα

Η Ανθρώπινη Φωνή παραμένει διαχρονικά επίκαιρη, καθώς αγγίζει θέματα που αφορούν κάθε άνθρωπο: την επικοινωνία, τη μοναξιά, τον έρωτα και την εγκατάλειψη. Το έργο του Κοκτώ εξακολουθεί να συγκινεί και να καθηλώνει, αποτελώντας έναν θρίαμβο της θεατρικής γραφής και της ερμηνευτικής δεινότητας των ηθοποιών που το ζωντανεύουν στη σκηνή.

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://fotinakalimerakiametingeorgia.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://syzitontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία: