Episode 49

Ο παρίας. Αύγουστος Στρίντμπεργκ

Ο παρίας Αύγουστος Στρίντμπεργκ

Ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ (1849-1912) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της Σουηδίας, γνωστός για την έντονη ψυχογραφία των χαρακτήρων του, την απαισιοδοξία του και την επιρροή του στον νατουραλισμό και τον εξπρεσιονισμό. Το έργο «Ο Παρίας» (1889) είναι ένα μονόπρακτο θεατρικό δράμα που αποκαλύπτει την πάλη εξουσίας και ηθικής μέσα από την αντιπαράθεση δύο χαρακτήρων, προσφέροντας μια βαθιά υπαρξιακή και κοινωνική ανάλυση.

Υπόθεση

Η ιστορία εκτυλίσσεται σε έναν κλειστό χώρο, πιθανότατα ένα δωμάτιο, όπου δύο άνδρες, ένας ευγενής και ένας κλέφτης, έρχονται σε αντιπαράθεση για ζητήματα ηθικής, δύναμης και κοινωνικής θέσης. Ο ευγενής παρουσιάζεται ως άνθρωπος της ηθικής, ενώ ο κλέφτης ως κάποιος που έχει παραβιάσει τους κανόνες της κοινωνίας. Καθώς η συζήτησή τους εξελίσσεται, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του καλού και του κακού αρχίζει να θολώνει, καθώς αναδύονται οι αντιφάσεις του καθενός. Το έργο κλείνει με ένα ερώτημα: ποιος είναι πραγματικά ο «παρίας»; Ο εγκληματίας ή ο άνθρωπος που κρύβεται πίσω από την κοινωνική του θέση;

Χαρακτήρες και σκιαγράφησή τους

Ο Ευγενής: Είναι ένας άνθρωπος της ανώτερης κοινωνικής τάξης που διατείνεται ότι τηρεί τους ηθικούς κανόνες. Ωστόσο, μέσα από τον διάλογο αποκαλύπτεται ότι και αυτός δεν είναι άμεμπτος. Ο Στρίντμπεργκ τον παρουσιάζει ως υποκριτή, ο οποίος κρύβει τα δικά του σκοτεινά σημεία.

Ο Κλέφτης: Ανήκει στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα και έχει υποπέσει σε εγκλήματα. Παρόλα αυτά, ο συγγραφέας τον αποδίδει ως έναν άνθρωπο που, παρότι εκτεθειμένος στην αδικία, διαθέτει μια βαθύτερη εντιμότητα. Καθώς η συζήτηση προχωρά, φαίνεται πως κατανοεί καλύτερα την ανθρώπινη φύση σε σχέση με τον ευγενή.

Μέσα από τη μεταξύ τους σύγκρουση, το έργο αποκαλύπτει την ταξική πάλη και τη σχετικότητα της ηθικής.

Υπόβαθρο εποχής & ιστορικά στοιχεία

Το έργο γράφτηκε το 1889, σε μια περίοδο έντονων κοινωνικών ανακατατάξεων στη Σουηδία και την Ευρώπη. Η εποχή σημαδεύεται από την άνοδο των σοσιαλιστικών ιδεών, την κριτική απέναντι στην αριστοκρατία και την αναζήτηση νέων μορφών δικαιοσύνης. Ο Στρίντμπεργκ, επηρεασμένος από τον νατουραλισμό, εξετάζει την κοινωνική ανισότητα, την υποκρισία των ανώτερων τάξεων και την ηθική διαφθορά.

Το έργο ανεβαίνει πρώτη φορά στη Σουηδία το 1889. Στην Ελλάδα, παρουσιάστηκε αρκετά αργότερα, όπως συνέβη και με άλλα έργα του Στρίντμπεργκ, κυρίως μέσα στον 20ο αιώνα, όταν το κοινό άρχισε να εξοικειώνεται με το συμβολισμό και την ψυχολογική ένταση των κειμένων του.

Τι αποκομίζει ο θεατής;

Ο Στρίντμπεργκ, μέσα από τη λιτή πλοκή και τον βαθύ φιλοσοφικό διάλογο, αναγκάζει τον θεατή να αναρωτηθεί για τις κοινωνικές του πεποιθήσεις. Το έργο προσφέρει μια υπαρξιακή εμπειρία, κάνοντας το κοινό να αμφισβητήσει την ίδια του τη θέση απέναντι στην ηθική και την κοινωνική δικαιοσύνη. Ο θεατής φεύγει από την παράσταση με έναν κόμπο στο στομάχι, καθώς το έργο τον οδηγεί στο να αναλογιστεί αν τελικά ο διαχωρισμός μεταξύ «καλού» και «κακού» είναι τόσο ξεκάθαρος.

Η αίσθηση του θεατή μετά την παράσταση

Η παράσταση αφήνει μια έντονη αίσθηση αμηχανίας, καθώς ο Στρίντμπεργκ δεν προσφέρει εύκολες λύσεις ή ξεκάθαρα μηνύματα. Ο θεατής νιώθει μια ψυχολογική πίεση, καθώς αναγνωρίζει πως η κοινωνία συχνά καταδικάζει ανθρώπους χωρίς να εξετάζει τις συνθήκες που τους οδήγησαν στις πράξεις τους. Είναι ένα έργο που προκαλεί ενδοσκόπηση και αμφισβήτηση.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ θεωρείται ένας από τους πιο πρωτοπόρους και αμφιλεγόμενους συγγραφείς του 19ου και 20ου αιώνα. Τα έργα του, όπως η «Δεσποινίς Τζούλια», «Ο Πατέρας» και «Ο Χορός του Θανάτου», έχουν χαρακτηριστεί ως ψυχολογικά θρίλερ που καταγράφουν την πάλη των φύλων, τις ταξικές συγκρούσεις και την εσωτερική σύγκρουση του ανθρώπου. Το προσωπικό του βίωμα, η έντονη μισογυνία του (που αργότερα αμφισβητήθηκε ως στοιχείο της προσωπικότητάς του) και η φιλοσοφική του αναζήτηση τον οδήγησαν στη διαμόρφωση ενός μοναδικού ύφους, που άσκησε μεγάλη επιρροή στο σύγχρονο θέατρο.

Ο «Παρίας» του Στρίντμπεργκ είναι ένα δυνατό ψυχολογικό και κοινωνικό δράμα, που παραμένει εξίσου επίκαιρο σήμερα. Η απλή αλλά συμβολικά φορτισμένη αντιπαράθεση των δύο χαρακτήρων προσφέρει μια διαχρονική ματιά στη φύση της εξουσίας, της ηθικής και της κοινωνικής αδικίας. Είναι ένα έργο που προβληματίζει, καθηλώνει και αφήνει τον θεατή με ερωτήματα που δύσκολα μπορούν να απαντηθούν.

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:

https://www.facebook.com/angeligeorgia

Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί: