🎭 Οι Άνθρωποι και τα Άλογα του Κώστα Μουρσελά Το δίπολο-άνθρωπος και ζώο

Για όσους θέλουν να κρατήσουν αναμμένη τη φλόγα αυτών των παραγωγών, υπάρχει μια μυστική πύλη:

👉 https://angeligeorgiastoryteller.gr/support

📚Ρίξτε μια ματιά στο βιβλιοπωλείο μου στο Metabook 📚: https://metabook.gr/angel67

✍ Angeli Georgia – Storyteller of Light ✍

✨ Εμβληματικός Τίτλος που Σου Κλέβει το Μάτι

«Οι Άνθρωποι και τα Άλογα». Ο τίτλος μοιάζει απλός, σχεδόν πρωτόγονος κι όμως σε τραβάει προς το αίνιγμα: ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Ποια άλογα; Είναι μεταφορικά ή κυριολεκτικά; Η αγγλική μεταφορά «Of Men and Horses» κρατά ακριβώς το ίδιο δίπολο — άνθρωπος και ζώο, δύναμη και υποταγή — και ανοίγει τον δρόμο για τον συμβολισμό.

🔍 Υπόθεση – Πλοκή με Πεδίο σύγκρουσης

Το έργο είναι μονόπρακτο — ένα πυκνό σκίρτημα στον χρόνο και στο χώρο — και τοποθετεί ανθρώπους σε σχέση με τα άλογα, συχνά σαν καθρέφτες. Δεν έχουμε μια «μεγάλη αφήγηση» με εισαγωγή-μέση-τέλος όπως σε δομημένο δράμα, αλλά ένα συγκινησιακό και συμβολικό πεδίο όπου οι χαρακτήρες αποκαλύπτουν τον εσωτερικό τους κόσμο μέσα από αντιθέσεις. Στην υφολογική του υφή αναδύονται στοιχεία του παραλόγου, της σάτιρας, της υπόγειας τραγωδίας.

Οι άνθρωποι εδώ δεν είναι «κακοί» ή «καλοί» με την καθαρή έννοια, αλλά φορείς ρηγμάτων: ανάμεσα στο ζώο και το ανθρώπινο, στη βία και τη σιωπή, στην υποταγή και την άρνηση. Τα άλογα είναι σύμβολα — δύναμης, άγριας ζωής, ενστίκτου, ίσως και σκλαβιάς ή εξουσίας. Όταν ένας άνθρωπος αντιμετωπίζει ένα άλογο, η σχέση δεν είναι απλώς ιδιοκτησίας· είναι σχέση θανάτου και ζωής, υποβολής και επανάστασης.

🧍 Χαρακτήρες και η Σκιαγράφησή τους

Το έργο δεν διαθέτει μενού χαρακτήρων με ονόματα και λεπτομέρειες — αυτό που έχει είναι αρχέτυπα και ψυχές σε σύγκρουση:

• Ο Ανθρώπινος Πρωταγωνιστής / Αντι-ήρωας: Είναι αυτός που κοιτάζει το άλογο — φοβάται, θαυμάζει, εξουσιάζει ή ταπεινώνει. Δεν έχει όνομα, αλλά φορεί τις αντιφάσεις του ανθρώπου: ευγένεια και βαρβαρότητα, στοχασμός και πάθος.

• Το Άλογο / Τα Άλογα: δεν είναι απλά ζώα· είναι συμβολικό «άλλο», δύναμη μέσα στη σιωπή, η δυναμική της φύσης που δεν λέει πολλά. Οι κινήσεις τους, η άγρια γλώσσα του σώματος, η σιωπή τους, όλα μιλάνε περισσότερο από λόγια.

• Σκιές, Παρέες ή Σιωπηλοί Παρατηρητές: συχνά στο βάθος, σαν παρόντα αλλά απόμακρα, υπενθυμίζουν ότι κανείς δεν είναι μόνος· κάθε έκρηξη αντιδρά σε μια συλλογική ένταση.

Η σιωπή ανάμεσα στους χαρακτήρες είναι γεμάτη — μια δοκιμασία της θεατρικής έντασης. Η ψυχολογία κάθε «ανθρώπου» κατορθώνει να αναδειχθεί μέσα από ελάχιστα ρήματα, σιωπηλές εκρήξεις, σωματική ένταση — όπως σε έργα του θεάτρου του παραλόγου.

📜 Ιστορικό / Πολιτικό Υπόβαθρο

Το έργο ανέβηκε στο ελληνικό θέατρο γύρω στο 1962-1963, στον θίασο Δωδεκάτη Αυλαία, υιοθετώντας τον προβληματισμό του θεάτρου του παραλόγου.

Μια μαρτυρία από την παράσταση στο Εθνικό Θέατρο (Νέα Σκηνή, 28 Ιανουαρίου έως 13 Φεβρουαρίου 1972) φέρνει το έργο στο προσκήνιο της πολιτικής έντασης της εποχής. Σε αυτή την περίοδο, η Ελλάδα βρισκόταν σε κατάσταση έντονης κοινωνικής και πολιτικής πόλωσης — πριν την πτώση της βασιλείας, με πολιτικές εντάσεις, αστάθεια και το φάσμα του εθνικισμού και της καταστολής να στροβιλίζεται στα τοπία του καθημερινού. Το άλογο σαν ζώο-σύμβολο θα μπορούσε να εκληφθεί και ως σύζευξη του άγονα υποδουλωμένου ανθρώπου και της ανεξέλεγκτης ζωής.

Η χρήση του παραλόγου, της σιωπής, της μεταφοράς, δείχνει πώς ο Μουρσελάς δεν θέλει να πει τα πράγματα με τον ευθύ τρόπο — αποφύγει τον διδακτισμό — αλλά να ρωτήσει τις ρωγμές της ψυχής του κοινού, να ακουμπήσει τις οπές του χρόνου.

🎯 Τι Αποκομίζει ο Θεατής — Με ποια Αίσθηση Φεύγει

Μόλις πέσει η αυλαία, ο θεατής φεύγει με μια παρουσία συνείδησης — δεν έχει πάρει λύσεις, αλλά έχει πάρει ερωτήματα. Νιώθει βαριά σιωπή, μια απροσδιόριστη δόνηση μέσα του: ποιος κυβερνά ποιον, ποιος εξουσιάζει ποιον; Η εικόνα ανθρώπου απέναντι σε άλογο μένει ως σχήμα, ως ερώτηση — αν ο άνθρωπος έχει αποξενωθεί από τη φύση ή αν η φύση τον υπερβαίνει. Φεύγεις με οξύτητα, όχι παρηγοριά.

Ο θεατής, αν είναι ευαίσθητος, παραμένει στο τέλος «στον αέρα», κοιτάζει πίσω, ανήσυχος από τη δύναμη που δεν μπορεί να δαμάσει.

🏛️ Για την πρώτη Παρουσίαση – Στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό

Στην Ελλάδα, όπως προανέφερα, πρωτοπαρουσιάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 με τον θίασο Δωδεκάτη Αυλαία.

Δεν εντόπισα — στα στοιχεία που έρευνα — με σαφήνεια μια πρώτη ύπαρξη παράστασης στο εξωτερικό μεταγλωττισμένη ή σε μετάφραση. Το έργο δεν φαίνεται να έγινε διεθνές hit, αλλά ως υλικό ανάγνωσης/μεταφρασμένο (λόγω της λογοτεχνικής του αξίας) μπορεί να είχε περιορισμένες παρουσίες σε πανεπιστημιακά θεατρικά εργαστήρια.

Σημειώνω ότι στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου περιλαμβάνεται πρόγραμμα για «Άνθρωποι και άλογα / Η κυρία δεν πενθεί» με σκηνοθεσία Λάμπρου Κωστόπουλου, ως παράσταση της Νέας Σκηνής.

Η ηχογράφηση του έργου ως ραδιοφωνικό ή ηχητικό έργο το 1977 με τη φωνή των: Έλλη Φωτίου, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Θεόδωρος Έξαρχος, Στέφανος Ληναίος (συντονιστής) επιβεβαιώνει ότι πέρασε και σε ακουστική μορφή.

✍️ Λίγα Λόγια για τον Συγγραφέα Κώστα Μουρσελά

Ο Κώστας Μουρσελάς (Ιανουάριος 1932 – 15 Ιουλίου 2017) γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε Νομική στην Αθήνα και υπηρέτησε ως υπάλληλος στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ως το 1969, οπότε και απολύθηκε από το καθεστώς της Χούντας. Από τότε αφοσιώθηκε πλήρως στο γράψιμο, στο θέατρο και στη λογοτεχνία.

Έγραψε πάνω από 130 θεατρικά μονόπρακτα, σενάρια τηλεοπτικά, μυθιστορήματα και δοκίμια. Τα έργα του ανεβαίνουν από θιάσους του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης, Δημοτικά Θέατρα, αλλά και στο εξωτερικό (Γαλλία, Γερμανία, Κύπρος).

Το θεατρικό του έργο συγκεντρώνει στοιχεία της σάτιρας, του παράλογου, συχνά της πολιτικής υποβόσκουσας tensioν — αλλά πάντα με λεπτότητα, χωρίς κραυγή. Είναι συγγραφέας που δεν εξηγεί, δεν διακηρύσσει — αφήνει κενοί και ρωγμές.

🌙 Προσωπική Ματιά

Εγώ, ως αφηγήτρια της σιωπής και του ψιθύρου, βρήκα στο «Οι Άνθρωποι και τα Άλογα» έναν τόπο όπου το λέγειν δεν χωρά πολλή φλυαρία — και αυτό με συγκίνησε. Κάθε στιγμή ένιωθα πως ο συγγραφέας κοιτούσε μέσα μου: τι σημαίνει εξουσία; Πόσο βαραίνει η σιωπή; Πόσο εύκολα ο άνθρωπος γίνεται ιδιοκτήτης, και πόσο δύσκολα γίνεται ελεύθερος;

Στη δική μου ανάγνωση, τα άλογα δεν είναι μόνο συμβολικά: γίνονται καθρέφτες του ανθρώπινου πάθους, της άγριας άρνησης, του διχασμού. Και ο άνθρωπος δεν είναι θύτης ή θύμα — είναι και τα δύο, μαζί.

Η παράσταση πρέπει να είναι λιτή — με ήχο, σιωπή, φως και σκιά. Αν ζητήσει μεγάλη σκηνική φαντασία, τότε χάνει τη δυναμική της σιωπής.

❓ Ερώτηση προς το Κοινό

Αγαπητοί ακροατές/θεατές, σας ρωτώ:

Αν ήσασταν εσείς απέναντι σε ένα άλογο — πώς θα αντιδρούσατε; Θα προσπαθούσατε να το δαμάσετε ή θα το αφήνατε ελεύθερο;

Ας ανοίξει η συζήτηση — η τέχνη είναι ζωντανή μόνο όταν δημιουργεί διάλογο.

✅ Επίλογος

Το «Οι Άνθρωποι και τα Άλογα» δεν είναι μια απλή θεατρική εμπειρία — είναι μια πύλη στην αναμέτρηση με τη σιωπή, την εξουσία και την ελευθερία. Δεν προσφέρει λύσεις — προσφέρει ερωτήσεις. Να το αντιμετωπίσουμε με σεβασμό στη φράση που δεν λέγεται, στη σκιά που κινείται, στην άλογη φωνή.

Με αγάπη Γεωργία Αγγελή 🎭

🔔 Εγγράψου & ενεργοποίησε το καμπανάκι https://www.youtube.com/@angeligeorgia808