Episode 47
Ευτυχισμένες μέρες. Μπέκετ με Χατζησάββα, Μανωλίδου
Ο Σάμιουελ Μπέκετ, ένας από τους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς του 20ου αιώνα, είναι γνωστός για το παράλογο θέατρο (Theatre of the Absurd), το οποίο εξερευνά την υπαρξιακή αγωνία, την αποξένωση και την αδυναμία ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Στο έργο Ευτυχισμένες Μέρες (Happy Days), το οποίο γράφτηκε το 1961 και ανέβηκε πρώτη φορά στο Cherry Lane Theatre της Νέας Υόρκης το 1961 και το 1962 στο Λονδίνο, ο Μπέκετ συνεχίζει να αναπτύσσει τη θεματική του περί ματαιότητας της ύπαρξης, συνδυάζοντας το παράλογο με μια ιδιόμορφη μορφή αισιοδοξίας.
Υπόθεση και χαρακτήρες
Το έργο επικεντρώνεται στην ηρωίδα Γουίνι, μια γυναίκα μέσης ηλικίας, η οποία βρίσκεται παγιδευμένη σε έναν λοφίσκο από χώμα ή άμμο. Στην πρώτη πράξη, η Γουίνι είναι θαμμένη μέχρι τη μέση, ενώ στη δεύτερη πράξη είναι θαμμένη μέχρι τον λαιμό. Δίπλα της βρίσκεται ο σύζυγός της, Γουίλι, ένας σχεδόν άφωνος και απαθής χαρακτήρας, ο οποίος κινείται αργά και με δυσκολία, περιοριζόμενος κυρίως σε μονολεκτικές απαντήσεις.
Η Γουίνι, παρότι βυθίζεται όλο και περισσότερο στην ακινησία, διατηρεί μια ψευδαίσθηση ευτυχίας. Επαναλαμβάνει καθημερινές ρουτίνες, μιλά ακατάπαυστα και προσπαθεί να βρει παρηγοριά σε αντικείμενα όπως μια οδοντόβουρτσα, έναν καθρέφτη ή μια τσάντα με προσωπικά της αντικείμενα. Ο λόγος της είναι γεμάτος στερεοτυπικές εκφράσεις που αντανακλούν την ανάγκη της να διατηρήσει την ψευδαίσθηση μιας κανονικής ζωής. Ο Γουίλι, αν και υπάρχει στη σκηνή, είναι σχεδόν απών συναισθηματικά και επικοινωνιακά, συμβολίζοντας την ανθρώπινη αποξένωση.
Ιστορικό και κοινωνικό υπόβαθρο
Το έργο γράφτηκε σε μια περίοδο όπου ο κόσμος προσπαθούσε να συνέλθει από τα τραύματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τις υπαρξιακές αναζητήσεις που γεννήθηκαν από την καταστροφή και την απογοήτευση. Ο υπαρξισμός του Σαρτρ και του Καμί, καθώς και το θέατρο του παραλόγου που ανέπτυξαν ο Μπέκετ, ο Ιονέσκο και ο Ζενέ, εξέφραζαν την κρίση της ανθρώπινης ταυτότητας, την αδυναμία επικοινωνίας και την αναπόφευκτη πορεία προς τον θάνατο.
Στην Ελλάδα, το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά το 1973 από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν με την Έλλη Λαμπέτη στον ρόλο της Γουίνι. Η παράσταση εκείνη θεωρείται ορόσημο στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου, καθώς η Λαμπέτη έδωσε μια συγκλονιστική ερμηνεία, αποδίδοντας με μοναδικό τρόπο την τραγική αισιοδοξία του ρόλου.
Η αίσθηση του θεατή
Ο θεατής που παρακολουθεί το Ευτυχισμένες Μέρες βιώνει μια έντονη συναισθηματική και υπαρξιακή εμπειρία. Στην αρχή, μπορεί να νιώσει αμηχανία ή ακόμα και να γελάσει με τον παράδοξο χαρακτήρα της Γουίνι, η οποία μιλά αδιάκοπα παρά τη θλιβερή της κατάσταση. Όμως, όσο προχωρά το έργο, η αίσθηση της σταδιακής απομόνωσης και ακινησίας γίνεται σχεδόν αφόρητη. Η εικόνα της ηρωίδας, που θάβεται όλο και πιο βαθιά, γίνεται μια ισχυρή μεταφορά για τη φθορά, τη μοναξιά και την αναπόφευκτη φθίνουσα πορεία της ζωής.
Το τέλος αφήνει τον θεατή σε μια κατάσταση στοχασμού και θλίψης. Η αισιοδοξία της Γουίνι, όσο και αν φαίνεται παράλογη, μπορεί να ερμηνευτεί ως ένας μηχανισμός επιβίωσης απέναντι στην αδυσώπητη πραγματικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Το έργο δεν προσφέρει κάθαρση ή λύτρωση· αντιθέτως, αφήνει τον θεατή με μια υπαρξιακή αγωνία και έναν προβληματισμό για το νόημα της ζωής.
Ο Σάμιουελ Μπέκετ και το έργο του
Ο Σάμιουελ Μπέκετ (1906-1989) ήταν Ιρλανδός συγγραφέας, θεατρικός δημιουργός και ποιητής, που έγραψε κυρίως στα γαλλικά. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Τζέιμς Τζόυς και αργότερα αναδείχθηκε ως μία από τις σημαντικότερες μορφές του μοντερνισμού και του θεάτρου του παραλόγου.
Το πιο γνωστό του έργο είναι το Περιμένοντας τον Γκοντό (1953), ένα θεατρικό που άλλαξε ριζικά τη θεατρική αφήγηση. Ο Μπέκετ βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1969 για τη συνεισφορά του στη σύγχρονη λογοτεχνία, η οποία χαρακτηρίζεται από την ενασχόληση με την ανθρώπινη απομόνωση, τον παραλογισμό της ύπαρξης και την κωμικοτραγική φύση της ζωής.
Το Ευτυχισμένες Μέρες είναι ένα αριστούργημα του θεάτρου του παραλόγου που συνεχίζει να συγκινεί και να προβληματίζει το κοινό. Με την αλληγορική του δύναμη, την επαναλαμβανόμενη γλώσσα και τη σταδιακή σωματική ακινητοποίηση της ηρωίδας, καταφέρνει να αποδώσει την ουσία της ανθρώπινης μοίρας: την πάλη για να βρούμε ευτυχία μέσα σε έναν αδιέξοδο κόσμο.
Μέσα από την τραγική αλλά και γλυκόπικρη φιγούρα της Γουίνι, ο Μπέκετ μας υπενθυμίζει ότι, ακόμα και μπροστά στην πιο απελπιστική κατάσταση, ο άνθρωπος επιμένει να αναζητά μικρές στιγμές χαράς – όσο παράδοξο κι αν φαίνεται αυτό.
Η ιστοσελίδα μου
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
