Episode 158
🎭 Δόνα Ροζίτα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα
🎭 Δόνα Ροζίτα η Ανύπαντρη ή Η Γλώσσα των Λουλουδιών του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα
Κάποιες ηρωίδες δεν φωνάζουν. Μιλούν σιγανά, με το άρωμα των λουλουδιών, με την πίκρα των σιωπών, με τη ματαίωση που γίνεται ψίθυρος και τέλος ανάμνηση. Η Δόνα Ροζίτα δεν είναι άλλη μία «γεροντοκόρη» του παλιού κόσμου. Είναι η γυναίκα που περίμενε – κι ο χρόνος την πρόδωσε. Είναι το τριαντάφυλλο που μαράθηκε σ’ ένα βάζο προσμονής.
🌹 Υπόθεση: Ο έρωτας που ξεράθηκε με τον χρόνο
Στην Ανδαλουσία του 19ου αιώνα, η νεαρή Ροζίτα ζει στον κήπο του θείου και της θείας της, σε μια επαρχιακή βίλα γεμάτη γιασεμιά, βιολέτες και φράσεις αρωματισμένες με δειλινά. Είναι ερωτευμένη με έναν νεαρό, ο οποίος φεύγει για την Αμερική με την υπόσχεση ότι θα επιστρέψει να την παντρευτεί.
Περνούν τα χρόνια. Ο κόσμος αλλάζει, η Ροζίτα ωριμάζει, αλλά μένει πιστή στην ανάμνηση. Η επιστολή που περιμένει δε φτάνει. Ώσπου κάποια μέρα μαθαίνει την αλήθεια: ο αγαπημένος της παντρεύτηκε άλλη. Εκείνη, έχει μείνει ανύπαντρη – “η γεροντοκόρη”, μα όχι επειδή την αρνήθηκαν οι άντρες· επειδή εκείνη δεν αρνήθηκε τον έρωτά της, ούτε όταν της αρνήθηκε ο ίδιος ο έρωτας.
Το έργο κλείνει όχι με οργή, αλλά με θρήνο σε χαμηλή φωνή, μέσα σε έναν αρωματικό κήπο όπου το τριαντάφυλλο αλλάζει χρώματα: από κόκκινο της ελπίδας, σε λευκό της απώλειας, σε μαύρο της θλίψης.
👤 Χαρακτήρες: Άνθρωποι-λουλούδια, μορφές-σκιές
Η Δόνα Ροζίτα είναι ένας από τους πιο ποιητικά τραγικούς χαρακτήρες του Λόρκα. Είναι η γυναίκα της υπομονής, της εσωτερικής ζωής, της αξιοπρέπειας μέσα στην πίκρα. Δεν θυσιάζεται ούτε εξεγείρεται· στέκεται. Και αυτό ακριβώς την κάνει σπαρακτική.
Ο θείος και η θεία της, πρόσωπα που γερνούν μπροστά στα μάτια μας, καθρεφτίζουν τη φθορά μιας ολόκληρης τάξης που βλέπει τον κόσμο της να χάνεται.
Οι φίλες, οι συγγενείς, οι κοινωνικές μορφές λειτουργούν σαν φωνές του εξωτερικού κόσμου – ψίθυροι, κακίες, ρόλοι, καθωσπρεπισμοί. Κανείς δεν φωνάζει· όλοι σπρώχνουν τη Ροζίτα λίγο πιο βαθιά στην αναμονή, στον ξεχασμένο ρόλο της νύφης που δεν έγινε ποτέ.
🕰 Υπόβαθρο και εποχή
Το έργο γράφεται το 1935, λίγο πριν τη δολοφονία του Λόρκα, και εντάσσεται στη λεγόμενη “τριλογία των γυναικών” μαζί με τη Ματωμένη Νύφη και το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα. Η Ισπανία βράζει: συντηρητισμός, καθολική ηθική, ταξικές εντάσεις, πολιτική αναταραχή.
Μα ο Λόρκα δεν γράφει για την πολιτική. Γράφει για τις ψυχές που στραγγαλίζονται από τους κανόνες, για τις γυναίκες που γεννήθηκαν για να ανθίσουν και φυλακίστηκαν στα βάζα του “τί θα πει ο κόσμος”.
Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στη Μαδρίτη λίγο πριν τον Ισπανικό Εμφύλιο. Στην Ελλάδα, παρουσιάστηκε με καθυστέρηση λόγω του συμβολικού, λυρικού του χαρακτήρα, και σήμερα παραμένει αγαπημένο έργο σχολών θεάτρου, λυρικών σκηνοθετών και φεστιβαλικών παραγωγών.
🌺 Η γλώσσα των λουλουδιών
Η Ροζίτα και ο κόσμος της δεν μιλούν όπως εμείς. Η γλώσσα τους είναι λουλούδια. Κάθε συναίσθημα μεταφράζεται σε φύλλα, πέταλα, ευωδιές. Ο έρωτας είναι γαρίφαλο. Η αναμονή είναι μπουμπούκι που δεν άνοιξε. Ο χρόνος είναι χαμομήλι του βουνού. Η εγκατάλειψη είναι μαραμένο γιασεμί.
Ο Λόρκα δεν γράφει σκηνές – γράφει κήπους. Και η Δόνα Ροζίτα, με τη γλώσσα των φυτών, λέει την πιο θλιμμένη ιστορία που μπορεί να ειπωθεί χωρίς κραυγές: πώς είναι να χάνεις τη ζωή σου περιμένοντας να αρχίσει.
💭 Τι αποκομίζει ο θεατής;
Δεν βλέπει τραγωδία – τη νιώθει. Δεν ακούει πόνο – τον ευωδιάζει.
Ο θεατής φεύγει από την παράσταση με μια γλυκιά μελαγχολία καρφιτσωμένη στο στήθος του σαν γιασεμί. Η ιστορία της Ροζίτας είναι όλων όσοι περίμεναν κάποιον που δεν ήρθε. Είναι η γυναικεία πλευρά του κόσμου που δεν φωνάζει, που δεν γκρεμίζει το σπίτι, αλλά το αφήνει να καταρρεύσει μόνο του – και κάθεται μέσα του με αξιοπρέπεια.
✍️ Ο συγγραφέας: Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα
Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα (1898–1936) ήταν ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και μουσικός. Ανήκει στο πάνθεον της παγκόσμιας λογοτεχνίας με έργα όπως Ματωμένος Γάμος, Γέρμα, Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα. Δολοφονήθηκε από φασίστες στα πρώτα χρόνια του Ισπανικού Εμφυλίου, αφήνοντας πίσω του ένα σώμα έργων πλημμυρισμένο από έρωτα, μυστικισμό, θάνατο και φύση.
Η «Δόνα Ροζίτα» είναι ίσως το πιο λυρικό του θεατρικό έργο. Η πιο εσωστρεφής φωνή του, η πιο σιωπηλή του κραυγή.
Η ιστοσελίδα μου
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
